Орусиянын президенти Владимир Путин Украина менен жарандык инфраструктурага кол салууларды токтотуу үчүн эки тараптуу сүйлөшүүгө даяр экенин билдирди. Украин лидери Владимир Зеленский Путиндин сөздөрүнө түз жооп берген жок, бирок өлкө жарандардын коопсуздугун кепилдей турган “ар кандай диалогго даяр” экенин айтты.
Сүрөт: Reuters
Дүйшөмбү күнү, 21-апрелде кечинде Путин Зеленскийдин Украинадагы жана Орусиядагы жарандык инфраструктураны аткылоого мораторий киргизүү сунушуна жооп берди.
Киевдин демилгеси Сауд Арабияда Украина менен Орусия АКШ менен өзүнчө сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп, эки өлкө энергетикалык объектилерге 30 күн кол салбоого макулдашкандан кийин чыкты.
18-мартта күчүндө болгон “энергетикалык мораторийдин” мөөнөтү аяктагандан кийин тараптар аны узартуу тууралуу билдиришкен эмес. Анын үстүнө келишим күчүндө турган мезгилде деле Киев менен Москва бири-бирин келишимди дээрлик күн сайын бузду деп айыптап келишкен.
Март айындагы сүйлөшүүлөрдө Украина да ок атышууну 30 күнгө толук токтотууну сунуштаган, бирок Орусия өзүнүн бир нече шарттарын койгон, бул Киевге жана анын Батыш союздаштарына жаккан жок.
Дүйшөмбү күнү Путин Орусия "ар кандай тынчтык демилгелерине ар дайым оң жооп кайтарып келгенин" айтты. «Киевдик режимдин өкүлдөрү да ушундай иш кылат деп үмүттөнөбүз», - деди ал.
Андан кийин Кремлдин басма сөз катчысы Дмитрий Песков тактап, Путиндин сөздөрү анын Украина менен түз сүйлөшүүлөргө, атап айтканда, жарандык буталарга сокку уруудан баш тартууга даяр экенин көрсөтүп жатканын ырастады.
«Президент жарандык объекттерге сокку урбоо маселеси эки тараптуу талкууланышы мүмкүн экенин айтканда, президент украин тарап менен сүйлөшүүлөрдү жана талкууларды айтып жаткан», - деди Песков.
Буга чейин орус бийликтери, анын ичинде Путин Украина менен түз сүйлөшүүдөн баш тартып келген.
Кремль Зеленскийдин мыйзамдуулугунан улам-улам күмөн санап, анын мөөнөтү бүтүп, жаңы шайлоо өткөрүлбөй жатканын айтып келет. Бирок бул билдирүүлөр Украинанын Конституциясына жана согуш маалында шайлоо өткөрүүгө түздөн-түз тыюу салган мыйзамдарына карама-каршы келет. Дүйнөдөгү бир дагы башка өлкө же эл аралык уюм Украинанын мамлекеттик институттарынын мыйзамдуулугуна шек келтирбейт.
Украина Орусия менен сүйлөшө алабы?
Песков өз билдирүүсүндө, эгер Украина Орусия менен түз сүйлөшүүлөргө даярдана турган болсо, анда ал «мындай байланыштардагы тоскоолдуктарды мыйзамдуу түрдө «тазалашы» керек» деди. Бул анын Украина Орусия менен сүйлөшүүгө расмий тыюу салганы тууралуу журналисттин суроосуна берген жообу болду.
Чынында, андай тыюу жок, бирок 2022-жылдын октябрында Зеленский Украинанын Улуттук коопсуздук жана коргонуу кеңешинин Владимир Путин менен сүйлөшүү мүмкүн эмес деген чечимин ырастаган жарлыкка кол койгон.
Путин өзү ушул жылдын январында Орусия Украина менен мамиле түзүүгө даяр экенин, бирок "Киевдеги режимдин азыркы лидери жетиштүү легитимдүү болгону менен сүйлөшүүлөргө тыюу салган жарлык чыгарганын" билдирген.
"Так айтканда, мындай шарттарда сүйлөшүүлөр мыйзамсыз болот, демек, бул сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы да мыйзамсыз деп табылышы керек", - деди орус президенти.
Февраль айынын башында Зеленский эгер бул Украинага тынчтык алып келе турган болсо, Путин менен түз сүйлөшүүгө даяр экенин айткан.
Зеленский эмне деп жооп берди?
21-апрелдеги кечки кайрылуусунда Зеленский Украина "жок дегенде жарандык инфраструктурага сокку урбоо сунушун сактап турганын" баса белгиледи. Ал эми Москвадан так жооп күтөбүз», - деди ал. "Биз муну кантип камсыз кылуу боюнча ар кандай диалогго даярбыз", - деди украин президенти.
Путин сунуштаган «Пасха элдешүүсүнүн» жыйынтыктарына комментарий берип жатып Зеленский: «Чындыгында Пасха майрамында абадан сокку урулган жок, фронттун айрым аймактарында жымжырттык өкүм сүрдү: «Б.а., бул мүмкүн - Орусия адам өлтүрүүнү азайтууга аракет кылса, ага жетишсе болот», - деди.
Пасха майрамынын алдында Путин фронтто 30 саатка ок атышпоону сунуштап, Украина бул сунушту кабыл алган. Бирок бул убакыттын ичинде Киев менен Москва бири-бирин ок атышпоо келишимин бузду деп тынымсыз айыптап келишет.
Дүйшөмбү күнү Зеленский “жарандык инфраструктурага учкучсуз учактарды жана алыскы аралыкка учуучу ракеталарды колдонуу менен кол салууну кеминде 30 күнгө токтото турган” жаңы келишимдерди сунуштады.
Путин бул идеяны Кремль изилдей турганын айтты. "Муну чечиш керек, мунун баары ушундай кылдат изилдөө үчүн тема, бирок эки тараптуу", - деди орус президенти.
Ошол эле учурда Путин жарандык объектилерге сокку уруу, эгерде алар аскердик максатта колдонулса, аны актай турганын айтты.
Анын жакында эле Орусиянын Сумы шаарына ракеталык чабуулун (30дай жайкын тургун набыт болуп, 100дөн ашууну жарадар болгон) сокку урулган университеттин имаратында аскер кызматкерлерин сыйлоо аземи өткөнү менен түшүндүрүлгөн.
Бирок мындай билдирүү ачык эле эл аралык мыйзамдарга каршы келет. Женева конвенцияларына ылайык, жарандык объект аскер күчтөрү тарабынан колдонулганда мыйзамдуу аскердик бута боло алат, бирок бул үчүн алар согуштук аракеттерге натыйжалуу салым кошкон болушу керек.
Андан ары эмне болот?
Орусия менен Украинанын катышуусундагы акыркы түз сүйлөшүүлөр Орусиянын кеңири масштабдуу баскынчылыгы башталгандан кийинки алгачкы жумаларда Стамбул менен Беларуста өттү.
Путиндин сүйлөшүүлөргө даярдыгы тууралуу билдирүүлөрү АКШ өкүлдөрү жаңжалды жөнгө салуу үчүн ортомчулук аракеттерди токтотобуз деп коркуткандан кийин айтылды.
Өткөн аптада Парижде АКШ, Украина жана Европа өлкөлөрү катышкан сүйлөшүүлөрдөн кийин мамлекеттик катчы Марко Рубио Вашингтон жакынкы күндөрдө жылыш байкалбаса, тынчтык аракеттеринен баш тарта турганын айткан.
Анын айтымында, АКШ тынчтык сүйлөшүүлөрүн дагы бир нече күн улантып, андан кийин башка маселелерге көңүл бурууга даяр. Бул тууралуу кийинчерээк президент Дональд Трамп өзү да айткан.
Америкалык Wall Street Journal гезитинин жазганына караганда, АКШ Киевге согушту токтотуу планын сунуш кылган, ал планда АКШ Крымдын аннексиясын таануусу жана Украинанын НАТОго кошулуудан баш тартуусу талап кылынат.
Бул план 23-апрелде Лондондо АКШ, Украина жана Европа делегацияларынын сүйлөшүүлөрүнүн жаңы айлампасында талкууланышы күтүлүүдө.
Эгерде тараптар бир пикирге келишсе, кийинки кадам АКШ президентинин атайын өкүлү Стив Виткоффтун Орусияга кезектеги сапары болушу мүмкүн, деп жазды WSJ.
Жакындарыңыз менен бөлүшүңүз:
Цитата, күндүн саны, кызыктуу үн билдирүүлөрү жана күндүн дайджести - биздин Telegram каналыбызда!
