Эмне үчүн Батыш өлкөлөрүндө 8-майда, Орусияда 9-майда Жеңиш майрамы белгиленип жатканын билесизби? Эмне үчүн бул дата бир күн башкача? Бул жөн гана убакыт алкагына байланыштуубу? Же мунун артында чоңураак саясий факторлор же Сталиндин позициясы барбы? Муну тактап көрөлү.
Жыл сайын май айынын башында дүйнө Экинчи дүйнөлүк согуштун аяктаганын эскерет. Бул тарыхый дата гана эмес, адамзаттын эсинде түбөлүк кала турган кандуу эстелик. Бирок бул маанилүү дата ар кайсы өлкөлөрдө ар кандай белгиленет. АКШ менен Батыш Европа 8-майда майрамдаса, Орусия жана айрым постсоветтик өлкөлөр 9-майды тандап алышты. Ушул жерден жүйөлүү суроо туулат. Неге?
Чынында, согуш аяктаганда, 1945-жылдын 7-майында Германиянын өкүлдөрү Франциянын Реймс шаарында багынып берүү документине кол коюшкан. Бул жеңилүү документи 8-майда саат 23:01де күчүнө кириши керек болчу. Бул убакта Европада жана АКШда дагы эле 8-май болчу, бирок Москва убактысы боюнча 9-майдын таңы болгон.
Расмий билдирүүлөрүндө Орусия себеп катары адатта убакыт алкагын атайт. Бирок маселенин дагы бир, алда канча терең жагы бар – Сталиндин позициясы.
Сталин Реймстеги багынып берүү процессин “Батыштын жеңиши” катары кабыл алууну каалаган эмес. Ал Германиядан советтик армия басып алган территорияда, тактап айтканда, Берлинде багынып берүүсүн талап кылган. Мунун себебин Советтер Союзу согушта эң чоң жоготууларга учураган деп ырастады. Анткени согушта СССРден 27 миллион адам курман болгон.
Сталин Реймстеги кол коюуну дипломатиялык жактан жетишсиз деп тапты жана немистер дагы бир жолу расмий багынып берүү документине кол коюуга аргасыз болушту — бул жолу СССРдин жетекчилиги астында.
8-майга караган түнү Берлиндин Карлхорст районунда экинчи жолу багынып берүү аземи өттү. Советтик генерал Георгий Жуков баш болгон немецтер тийиштуу документке кайрадан кол коюшту. Бул салтанат Москвада 9-майда таңкы сааттарда аяктады.
Ошентип, тарыхый окуялардын жана саясий көз караштардын натыйжасында Жеңиш күнү ар кайсы өлкөлөрдө ар кандай даталарда белгиленип келет. Саат алкагы бул айырмачылыктын негизи болуп саналат, бирок Сталиндин саясий амбициялары жана Советтер Союзунун согуштагы ролуна көз караштары да маанилүү факторлор болгон.
Келгиле, бүгүнкү күнгө кайрылалы. Быйыл Европада Экинчи дүйнөлүк согуштун аяктаганына 80 жыл толду. Бул юбилейлик датанын урматына Европада быйылкы майрам 8-май эле эмес, бир нече күнгө созулат.
Маселен, Улуу Британиянын борбору Лондондо майрамдык салтанаттар 5-майда түштө Биг Бендин коңгуроосу менен башталды. Британдык актёр Тимоти Спал 1945-жылдын 8-майында радио аркылуу Уинстон Черчиллдин жеңишке байланыштуу атактуу сөзүн окуп берди.
1300дөн ашуун адам катышкан аскердик жүрүш Лондондун борбору аркылуу Парламент аянтынан Букингем сарайына чейин өттү. Аны Экинчи дүйнөлүк согуштун 100 жаштагы ардагери Алан Кеннет жетектеген.
Кортежди король Чарльз III, анын жубайы Камилла жана Уэльс принц Уильям бүт үй-бүлөсү менен – жубайы Кейт, ханзаада Джордж жана Луис жана принцесса Шарлотта менен көрүштү.
Аскердик парадга украиналык аскер кызматкерлери да катышты. Бул чоң сыймык деп айтышат.
Украина менен согушуп жаткан Орусиянын борборунда 9-майда аскердик парад өтөт. Ага 20дан ашык мамлекет жана өкмөт башчылары катышаары күтүлүүдө. Алардын арасында КМШ өлкөлөрүнүн лидерлери, Орусиянын БРИКС боюнча өнөктөштөрү Кытайдын төрагасы Си Цзиньпин менен Бразилиянын президенти Лула да Силва, Евробиримдиктин мүчөсү Словакиянын премьер-министри Роберт Фико бар. Бирок Индиянын премьер-министри Нарендра Моди Путиндин сунушун четке какты.
Украина менен уланып жаткан согушка байланыштуу Москвада коопсуздук чаралары күчөтүлдү. Тактап айтканда, дрон менен башкаруу жана өрт коопсуздугунун чаралары приоритет катары аныкталган.
Украина 6-майда Орусиянын борбор шаары Москвага пилотсуз учак менен ири чабуул жасады. Натыйжада шаардын аэропорттору учактар үчүн жабылды.
Орусиянын Коргоо министрлигинин маалыматы боюнча, 6-май күнү кечинде Орусиянын аймагынын үстүнөн Украинанын 57 учкучсуз учагы жок кылынган. Алардын 31и Брянск облусунун, 14ү Курск облусунун жана жетиси Орел облусунун үстүнөн атып түшүрүлгөн.
Москванын аба мейкиндиги жабылганына байланыштуу «Өзбекстан аба жолдорунун» төмөнкү каттамдары башка аэропортторго которулду.
Ошентип, 9-майда Москвада өтө турган парадга даярдыктар жүрүп, ага көптөгөн мамлекет башчылары келери күтүлүүдө.
Жакындарыңыз менен бөлүшүңүз:
Цитата, күндүн саны, кызыктуу үн билдирүүлөрү жана күндүн дайджести - биздин Instagram каналыбызда!
